15 maart 2019 @ 23:07
Teleurstellende uitspraak van de Raad voor de Journalistiek over NIW en TreeGenes
Donderdag 14 maart heeft de Raad voor de Journalistiek ons geïnformeerd over de uitspraak inzake de klacht van Jacques Barth, hoofdonderzoeker van TreeGenes, tegen Bart Schut en het NIW. In augustus van 2018 zijn door het NIW artikelen geplaatst die kwetsend waren en vol onwaarheden stonden. Daarop is door ons aan de Raad voor de Journalistiek gevraagd om uitspraak te doen over de zorgvuldigheid van handelen van Schut.
De Raad vindt dat er zorgvuldig gehandeld is
Tot onze teleurstelling vindt de Raad van de Journalistiek dat Schut zorgvuldig genoeg heeft gehandeld. Let wel: dit is een uitspraak over de vraag of de journalist van het NIW zijn werk zorgvuldig heeft gedaan en of hij de journalistieke ethiek niet heeft overschreden.
Overigens zijn wij van mening dat er wel ONzorgvuldig is gehandeld en dat de ethiek flink is overschreden door de wijze van handelen, de titels van de artikelen en de tweets.
De uitspraak ‘Zorgvuldig’ is geen bevestiging van het waarheidsgehalte in het NIW
Het is belangrijk om te realiseren dat deze uitspraak niets zegt over of hetgeen vermeld is in het artikel wel of niet waar is! Daarover doet de Raad geen uitspraak.
Ook al meldt het NIW dat zij in het gelijk gesteld zijn, dat wil niet zeggen dat zij in hun artikel een weergave van de waarheid gegeven hebben!
De volledige uitspraak van de Raad voor de Journalistiek kunt u hier bekijken. U kunt daarin lezen wat onze mening is, waarvoor wij bewijsstukken overlegd hebben, en ook wat het NIW daar tegenover gesteld heeft. U leest ook de standpunten van de Raad voor de Journalistiek en waarop zij hun uitspraak baseren.
Wij leverden bewijsstukken, het NIW niet
Wat wij met name teleurstellend vinden is dat wij onze mening ruim voorzien hebben van diverse schriftelijke bewijsstukken waaruit het tegendeel blijkt van de vele onwaarheden die het NIW verspreidt in de artikelen, maar dat het NIW niet één bewijsstuk heeft overlegd aan ons. Toch vindt de Raad helaas een mondelinge bewering van Schut genoeg om tot uitspraak te komen dat hij voldoende objectieve bronnen heeft geraadpleegd.
De Raad acht het belangrijk dat journalisten als waakhond fungeren en moeten kunnen berichten over (mogelijk) onoirbaar handelen van onderzoekers. Zij erkennen dat er subjectieve bronnen zijn geraadpleegd door het NIW, maar gaan er vanuit dat er ook objectieve bronnen zijn geraadpleegd. Echter het schriftelijke bewijs daarvan hebben wij niet gezien, terwijl wij wel schriftelijk bewijs hebben van het tegendeel.
Helaas is vergroving van taalgebruik geoorloofd
Verder vindt de Raad dat een vergroving van de inhoud van het artikel door middel van een (in dit geval) beledigende titel geoorloofd is, zolang dat maar in het artikel terug komt. Dat verbaast ons. De consequentie van de vergroving van het taalgebruik o.a. door jounalisten in media en op het internet, is dat burgers zich ook dit soort taalgebruik gaan permitteren. Wij zijn daar allemaal met weerzin getuige van, niet alleen in het geval van TreeGenes. Willen wij daar als samenleving heen? Wij hebben er ook last van, zeker op social media, maar inmiddels ook via nachtelijke scheldtelefoontjes aan de onderzoekers. Journalisten zouden niet alleen ‘waakhond’ moeten zijn, maar ook moeten tonen wat de grenzen van het betamelijke zijn.
Wanneer is iets hoor en wederhoor?
Zoals de Raad ook aangeeft, is er inderdaad gevraagd om een reactie door het NIW. Dat was in een mail van slechts 4 zinnen. De vraag van het NIW was heel specifiek, namelijk: Het kan nooit moeilijk zijn deze beschuldiging te weerleggen met een bewijs van aanstelling.
Sinds wanneer gaan onderzoekers hun contract met een universiteit overleggen aan een nieuwsblad? Hoe raar is het dan dat wij reageerden met ‘geen commentaar’. De politie en het Openbaar Ministerie hebben het contract met de University of Southern California allang als bewijsstuk in handen. Wij hadden niet kunnen vermoeden dat het negeren van deze ene vraag zou leiden tot een smadelijk en ongewoon lang artikel van ca. 10 pagina’s.
Is het u opgevallen dat er in de artikelen helemaal geen andere onderzoekers van TreeGenes aan het woord komen? Die hadden ook best gevraagd kunnen worden naar hun ervaringen met TreeGenes en de hoofdonderzoeker. Dat is niet gedaan. Dat wordt in de uitspraak niet meegenomen.
Dit artikel van 10 augustus werd een week later gevolgd door nog een artikel. Zonder dat ons een reactie is gevraagd. Wij kunnen daaruit niet anders opmaken dat het NIW inmiddels als missie had zowel de hoofdonderzoeker als TreeGenes in diskrediet te brengen. De tweets en de inmiddels vier artikelen zijn daarvan het bewijs.
Kunnen wij rekenen op journalistieke ethiek of zijn wij vogelvrij?
Wij voelen ons als onderzoekers behoorlijk vogelvrij door deze uitspraak. Journalisten kunnen zich dus behoorlijk wat permitteren op basis van eenzijdige informatie. De artikelen van het NIW hebben schade aangericht. Inmiddels gaat het bij het NIW allang niet meer om objectieve berichtgeving. Er is blijkbaar een strijd die uitgevochten moet worden. Dat blijkt wel uit het feit dat zij 15 maart direct een nieuwsbericht hebben geplaatst en ook op Facebook behoorlijk actief zijn met het verspreiden van de uitspraak.
Voor de juiste informatie kijkt u op de site van TreeGenes
Wij hadden gehoopt dat wij deze strijd via de geëigende kanalen konden beslechten. Maar helaas moeten wij in dit geval een nederlaag incasseren. Het leidt geen twijfel of de genoemden in de artikelen zullen deze uitspraak binnenkort op de website en tijdens een ledenvergadering gaan gebruiken. U weet dus wat u kunt verwachten.
Maar nogmaals, de uitspraak van de Raad van de Journalistiek is geen uitspraak over de waarheid in de berichtgeving. Wij kunnen u ervan verzekeren dat de artikelen vol onwaarheden staan. Wij zijn momenteel bezig met een overzicht waarin de beweringen uit de artikelen weerlegd worden. Wij willen de reputatie van TreeGenes beschermen. Via de Raad voor de Journalistiek is dat helaas niet gelukt. Ons rest helaas geen ander middel dan onze eigen website te gebruiken voor deze info.
Daarnaast wachten wij af wat het Openbaar Ministerie gaat doen met onze aangifte van belediging tegen journalist Schut van het NIW. De politie heeft geconstateerd dat er inderdaad een misdrijf begaan is en dat er één of meerdere verdachten in beeld zijn. Het is aan het OM om te beslissen wat ze daarmee doen.
TreeGenes verloopt voorspoedig
Het goede nieuws: het onderzoek TreeGenes verloopt voorspoedig. De resultaten van de eerste twee fasen worden momenteel beoordeeld. De derde fase start in het najaar zodra daarvoor fondsen beschikbaar zijn. Voor een uitgebreide toelichting op de stand van zaken kunt u het nieuwsbericht van begin maart lezen.
https://www.treegenes.nl/jacques-barth-hoofdonderzoeker-over-voortgang-van-treegenes/
Mocht u precies willen weten wat Jacques Barth heeft gezegd voor de Raad van Journalistiek, dan leest u hieronder zijn pleitnota. Helaas is er van het NIW geen pleitnota.
PLEITNOTA Jacques Barth
Mijn mondelinge toelichting focust op drie punten:
- Bart Schut schreef twee artikelen waarin hij ingaat op zowel mijn wetenschappelijke als persoonlijke integriteit. Hij baseert zich in beide artikelen op onwaarheden.
- Bart Schut heeft in die artikelen geen hoor en wederhoor toegepast, terwijl hij daartoe gelegenheid genoeg had;
- Door de onwaarheden in het artikel heeft Bart Schut schade toegebracht aan mij, de participerende onderzoekers, de deelnemers en de bekostiging van de studie.
AD 1 Over de Onwaarheden het volgende:
Ik vraag mij af of Bart Schut u als Raad de stukken heeft overhandigd waardoor duidelijk zal kunnen worden op welke bronnen hij zijn artikelen baseert? Ik heb de bronnen niet gezien.
Wetenschappelijke integriteit
Het lijkt wel alsof ik moet bewijzen dat ik verbonden ben geweest aan verschillende universiteiten en onderzoeksscholen nu Bart Schut stelt dat hij een paar mensen heeft gemaild en daarna zelf conclusies heeft getrokken. Feit is dat ik tot op heden arts-specialist ben, BIG geregistreerd en een pensioen geniet van USC, om slechts een paar voorbeelden te noemen.
Het is mij voorts onduidelijk op welke wijze ik mij onterecht zou hebben gepresenteerd als hoogleraar, waarbij ik opmerk dat een hoogleraar niet hetzelfde is als een professor. (daarover heb ik u eerder deze week een toelichting toegestuurd)
Het is nu ook moeilijk in te gaan op de stellingen die verschillende professionals hebben geuit in het artikel. Gelet op de onwaarheden over mij, alsook het gebrek aan overhandigde bronnen kan ik weinig anders zeggen dan dat Bart Schut de plank echt volledig misslaat.
Er is contact geweest met de genoemde professionals. Het is ook een feit dat dit een andere wending heeft gegeven aan hun betrokkenheid dan wordt gesuggereerd in het artikel.
TreeGenes is zo transparant als mogelijk is binnen de wetenschappelijke kaders en speelt in op de behoefte aan kennis die leeft binnen de Joodse gemeenschap waaruit de deelnemers komen.
TreeGenes gaat over complexe materie, uitermate ingewikkeld zelfs. Het verbindt een, bij uitstek voor Joden naar en emotioneel moeilijk fenomeen, de Shoah, aan mogelijke fysieke gevolgen. Er zijn wetenschappelijke aanwijzingen dat die gevolgen er zijn en TreeGenes onderzoekt of die connectie zich ook in de Nederlands Joodse populatie manifesteert.
Voor deze studie is een onderzoeksprotocol geschreven en dat is afgeschermd. Dat is te doen gebruikelijk in de wetenschap. Wetenschappelijk onderzoek is zorgvuldig, heeft zijn tijd nodig, onderzoekers moeten hun werk in alle rust en vrijheid kunnen doen, ze reflecteren op elkanders bevindingen, stellen bij, wegen af en werken langzaam naar conclusies toe. Het is daarom dan ook niet alleen hoogst ongebruikelijk om gedurende een onderzoek voorlopige resultaten met de pers te delen. Het is ook schadelijk. De eindconclusie is er immers nog niet. Dat is de reden dat ik Bart Schut heb uitgelegd dat ik zijn vragen niet kon beantwoorden. Het is spijtig dat hij dit stukje wetenschapsjournalistiek niet lijkt te beheersen.
Over mijn persoonlijke integriteit
De begrippenparen waarheidsgetrouw/nauwgezet, onpartijdig/fair en controleerbaar/integer spelen een belangrijke rol in mijn leven. De titels boven de artikelen raken mij daarom zeer. De woorden “fraude” en “pathologisch geval” wekken een suggestie van financiële malversatie, respectievelijk geestesziekte. Geen van beide suggesties wordt in het artikel waar gemaakt.
Maar…het is wel geschreven en ik vraag mij af met welke reden?
(AD 2 Hoor en wederhoor)
Elk verhaal heeft twee kanten. Het is spijtig dat Bart Schut hieraan zo makkelijk voorbijging.
Tussen 25 juli (de dag dat mijn zwager Bert stierf) en het zakken van het NIW op 8 augustus zitten 14 dagen. Indien Bart Schut de moeite had genomen deugdelijk onderzoek te doen, mij had verteld wie hij bedoelde met de cryptische omschrijving van zwaargewichten binnen de Joodse gemeenschap en had laten weten hoe ‘hun’ verhaal er uit zag en dan dus ook mijn visie op het geheel had aangehoord en verwerkt, dan was het fair verlopen. Maar hij verzaakte dat onderzoek te doen en zijn journalistieke inspanningsverplichting vervulde hij niet.
Bart Schut had drie bronnen. Hij noemt ze ‘zwaargewichten binnen de Joodse gemeenschap.’ Ik doel op Harry Jacob van den Bergh, een politicus met een besmet blazoen die de Tweede Kamer verliet omdat hij werd verdacht van het handelen met voorkennis in aandelen Fokker; de voorzitster van de Belangenvereniging voor Vervolgingsslachtoffers, Flory Neter en mijn oud-docent wiskunde: Ido Abram.
Die mensen hebben gemeen dat ze kind-overlevenden zijn en uit die vreselijk traumatiserende achtergrond voortkomen. Zij wilden ook betrokken zijn bij TreeGenes.
Wat betreft Ido Abram gaat het om iemand die door mij in 2016 en 2017 op de vingers is getikt omdat hij zich onterechte op mijn Alma Mater had voorgedaan als onderzoeksleider en bedenker van TreeGenes.
Harry Jacob van den Bergh was kort voorzitter van het bestuur van de Dr. Jeremias Barth Foundation for (epigenitical) research. Hij trad af nadat ik hem aansprak op een reeks van niet nagekomen afspraken. Hij kon gewoon niet leveren.
Flory Neter zou toetreden tot het bestuur, maar kwam – net als Van den Bergh – financiële beloftes aan de studie niet na.
Het is hun teleurstelling die lijkt te weerklinken in hun gekleurde berichten en die ten onrechte voor waar zijn gepubliceerd.
Mijns inziens geeft dit toch een iets andere blik op de waarde – namelijk teleurstelling van hun kant wellicht – op hetgeen zij hebben verklaard.
Nu is het aan de journalist voorbehouden om zijn bronnen te kiezen. Maar ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat deze journalist dan wel heel selectief heeft gewinkeld. Hij koos voor drie mensen die in een ruzie-sfeer zitten uit een arsenaal van toch minimaal 1803 mensen, want op dat getal kom ik snel uit als ik de vele openbare gelegenheden optel waarbij ik heb gesproken. Is het niet opmerkelijk dat hij kon kiezen uit minimaal 1803 bronnen en dan uitkomt op deze 3? Mijns inziens lijkt dat op selectief shoppen met het doel om karaktermoord te plegen.
Wat betreft hetgeen aan de professionals toegeschreven wordt, kan ik kort zijn. Het klopt niet wat er geschreven wordt. Ik heb hen inderdaad ooit gesproken over een klein onderdeel van het onderzoek. Meer dan dat is het nooit geweest.
Een emeritus-hoogleraar psychologie citeren om iets te onderbouwen over Cardiologie is als gaan naar de fietsenmaker wanneer de riolering in je huis verstopt zit. Echt, een psycholoog is geen medicus.
Het is spijtig dat hetgeen Bart Schut met instemming van NIW-hoofdredacteur Esther Voet schreef, zonder hoor en wederhoor, klakkeloos werd overgenomen.
U is waarschijnlijk bekend dat de huidige hoofdredacteur van het NIW, het oudste opinieweekblad van Nederland en het enige Joodse weekblad, in mevrouw Voet iemand heeft met een zeer bedenkelijke reputatie. Jarenlang werkte zij voor het roddelblad Story, waar zij eerste verslaggeefster was en dat juist in die periode de Story tot 2x toe door de rechter, eerst de rechtbank en daarna door het hof, werd veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding van vijftig mille aan het echtpaar Rob de Nijs en Belinda Meulendijk over wie Story kwaadaardige leugens had gepubliceerd. Dit is een tot op heden niet geëvenaarde schadevergoeding, het hoogste dat in Nederland ooit aan een medium is opgelegd.
Esther Voet werd na de uitsprak door het hof, in 1993, ontslagen. Haar CV paste ze daarop aan. Ze schrijft dat ze al vanaf 1992 als zelfstandige journalist werkt. Ik denk dat de huidige hoofdredacteur van het NIW niet ‘in haar eerste leugentje is gestikt’. Mijns inziens laat dit des te duidelijk zien hoe belangrijk het is dat een artikel op feiten en waarheid berust in plaats van speculaties en rancune.
AD 3 Schade
Het zojuist gezegde brengt mij op het laatste punt: de schade.
Ik vraag mij af of Bart Schut / het NIW zich bij het plaatsen van het artikel heeft beseft wat voor emotionele schade zij bij iemand aanrichten door onwaarheden te publiceren.
In het onderzoek wordt gewerkt met kwetsbare mensen. Mensen die vrijwillig deelnemen omdat ze daarvoor belangrijke en persoonlijke redenen hebben.
Dan hebben potentiële geldbronnen geaarzeld en afspraken gecanceld. Dat is niet alleen jammer, maar levert ook schade op daar het onderzoek dan wellicht blijft liggen.
Om schade te herstellen en meer schade te voorkomen, heb ik veel pogingen ondernomen om het NIW te benaderen voor een gesprek. De telefoon werd opgenomen, maar neergelegd. Brieven werden gestuurd en toen er geen reactie kwam, stuurde ik aangetekende brieven. Ze werden geweigerd en de postbezorger bracht ze me retour.
Het is meer dan spijtig dat zelfs een gesprek onder leiding van een onafhankelijke mediator door Esther Voet werd afgewezen.
Ik vind het als Joodse Nederlander uitermate tragisch dat het NIW tegenwoordig geleid wordt door iemand die in feite de Joodse gemeenschap heeft gegijzeld.
Conclusie
Dit alles gezegd hebbende, kom ik tot een afronding.
Bart Schut verzaakte hoor en wederhoor toe te passen, deed geen onderzoek en zijn inspanningsverplichting schijnt niet zoveel voor te stellen. Het artikel dat op 11 augustus verscheen, heb ik niet en ook niet in een conceptversie daarvan tevoren gezien, ik kon slechts interpreteren wie hij cryptisch bedoelde met zwaargewichten. Sedert die dag hoorde ik niets meer. In retrospectief vind ik het niet verbazingwekkend en ik vermoed dat de toon van zijn artikel allang vaststond. De tweet die hij persoonlijk en op eigen titel, naar mij naderhand bleek, uren daarvoor al in de ether slingerde komen op mij nogal hijgerig en hetzerig over.
Binnen zes dagen lag er een tweede artikel, met ongeveer dezelfde strekking, wat minder lang maar nog steeds lang. Contact tussendoor, ondanks dat hij en diverse mensen op de redactie over mijn mailadres en telefoonnummers beschikken, was er niet. Dit komt op mij over als: karaktermoord op Jacques Barth. Ik kon proberen op te staan, maar men gaf geen sjoege en doet dat men tot op heden nog altijd niet.
Fake news, geachte leden van de Raad, creëert ongelooflijk veel ellende. Ik hang geen slachtofferverhaal op, ik vraag u om te oordelen of Bart Schut en in zijn kielzog de NIW-redactie behoorlijk en fair is geweest. In mijn optiek hebben ze misbruik gemaakt van hun journalistieke vrijheid. Een goed verhaal schrijven en iets of iemand in zijn waarde te laten, lijkt in mijn geval een brug te ver voor Bart Schut en de NIW-redactie.
Ik begrijp dat goed nieuws, geen nieuws is. Het lijkt wel alsof Bart Schut zich heeft laten meeslepen door de jaloezie van derden. Hij had vele gelegenheden om zich in de materie in te werken, er waren veel openbare gelegenheden waar ik sprak over TreeGenes, de lijst is lang en gevarieerd. En hij had mijn adres en telefoonnummer.
Het TreeGenes onderzoek is uniek en het onderzoek loopt goed. Geen enkele deelnemer heeft zich uit het onderzoek teruggetrokken.
Bart Schut liet zich voor het karretje van drie mensen spannen, dat zijn zijn bronnen en hij schreef lange artikelen die doorspekt zijn met meningen, maar die niet gebaseerd zijn op feiten. Hij waagde zich aan een risicovol onderwerp, op een voor Joden bij uitstek emotievol terrein: de Shoah. Van medische zaken heeft hij geen kennis.
Hij maakte mij uit voor een pathologische leugenaar of gewoon een fraudeur, verschool zich achter een vraagteken, kwam niet tot een onderbouwing en toen was in zijn optiek de hele Joodse gemeenschap geschokt.
Geachte leden van de Raad, Ik ben geen ziekteverwekker maar een arts, een cardioloog, die nog altijd werkzaam is als zodanig. Met de bekostiging van de studie is niets mis, behalve dat we nu geld te kort komen, ergens tussen de 1 tot 1,3 miljoen euro, omdat geldschieters afspraken ‘on hold’ hebben gezet na Schuts publicaties. Ik heb geen idee hoe daarin op korte termijn verandering in aan te brengen.
En die schok in de Joodse gemeenschap? Die werd door Bart Schut persoonlijk veroorzaakt, zijn hoofdredacteur dekt hem.
Geachte Raad, ik vraag u om tot een duidelijke uitspraak te komen. Mijn eis is een ferme en omvangrijke rectificatie in het NIW die duidelijk zichtbaar is.
Mijn dank dat ik dit over het voetlicht kon brengen.
Jacques D. Barth
14 december 2018